بررسی حرکت فرورانش در منطقه مکران – جاسک با استفاده از داده های ایستگاه های دائمی gps

به دلیل قرار گرفتن ایران بر روی نوار زلزله و وجود زلزله های مخرب در طول تاریخ ایجاد یک شبکه ژئودینامیک و بررسی حرکت تکتونیکی کشور ضروری می باشد. gps یک ابزار قدرتمند جهت تعیین میزان این حرکات تکتونیکی می باشد. لذا در این تحقیق از داده های ایستگاههای شبکه دائمی gps مناطق جنوب شرق ایران برای بررسی ساختار فرورانش منطقه مکران ایران استفاده شده است. در این راستا داده های 12 ایستگاه دائمی ایران پردازش و مختصات جغرافیایی و بردارهای سرعت آنها برآورد شده است. بردارهای سرعت ایستگاه های گل مورتی و فهرج در مقایسه با ایستگاههای زابل و سراوان تقریبا سرعت یکسانی دارند که می توان گفت در این ناحیه کوتاه شدگی یا به عبارت دیگر کوهزایی متوقف شده است.همچنین میزان حرکت ایستگاه بندرعباس نسبت به دو ایستگاه بافت و فهرج بیانگر اینست که یک فشار از طرف ایستگاه بندرعباس به این دو ایستگاه وارد می شود و یک کوتاه شدگی در این ناحیه ایجاد می شود . به نظر میرسد دلیل کوهزایی در جنوب شرقی زاگرس همین فشارو کوتاه شدگی باشد.میزان حرکت ایستگاه بندرعباس نسبت به دو ایستگاه بافت و فهرج به طور متوسط 8mm/yr است . مقایسه بردار سرعت ایستگاه بندر عباس با ایستگاه جاسک در مولفه شمالی نشان میدهد که ایستگاه جاسک به اندازه 11mm/yr عقب ماندگی دارد که باعث ایجاد یک حرکت امتداد لغز راستگرد می شود. همچنین مقایسه بردار سرعت ایستگاه های ( zabl, fhrj, glmt, srvn, chbr, jasc ) نشان میدهد میزان حرکت این ایستگاهها یکسان می باشد که میتوان نتیجه گرفت این ایستگاه ها بر روی یک بلوک (بلوک لوت ) قرار گرفته اند. میزان حرکت فرورانش در این منطقه با توجه به بردارهای سرعت بدست آمده از ایستگاه عمان، جاسک و چابهار برابر~18 mm/yr می باشد. این کوتاه شدگی بیانکر این است که دریای عمان در حال بسته شدن است. کوچک بودن زلزله های ناحیه مکران نسبت به کاسکادیا(غرب آمریکا) را میتوان چنین بیان کرد که لرزش و لغزش های اتفاقی(ets 1) در ناحیه کاسکادیا به طور متوسط بین 14 تا 16 ماه رخ می دهد[24] و همچنین میزان فرورانش در ناحیه کاسکادیا در حدودmm/yr 36 است ولی در ناحیه مکران با توجه به نتایج بدست آمده از این مطالعه لرزش و لغزش های اتفاقی(ets) به طور متوسط بین 2 تا 3 ماه رخ می دهد و میزان فرورانش نیز در حدود mm/yr 20 است. در واقع می توان گفت که همین ets های کوچک و فرورانش کمتر مکران نسبت به فرورانش کاسکادیا باعث شده است که زلزله های اصلی تا حدودی خنثی شده و مقدار آن کمتر از ناحیه کاسکادیا و یا سوماترا – آندمان باشد.